Ο γενικός αποτροπιασμός από τις τελευταίες εξελίξεις στην υπόθεση του 12χρονου κοριτσιού, μας επαναφέρουν στη γνωστή συζήτηση για την ποινική καταστολή και τον χαρακτήρα των ποινών στην Ελλάδα.
Η σαφήνεια του νόμου είναι αποκαλυπτική. Ακόμη και ισόβια κάθειρξη ως μόνη ποινή να προβλέπεται για ορισμένα εγκλήματα – ήδη υπάρχει σε κάποια – η αποδοχή από το δικαστήριο ενός ελαφρυντικού κατεβάζει το όριο της δυνητικής ποινής σε απλή κάθειρξη δηλαδή 10 – 15 έτη. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του νομοθέτη. Ο θεσμός των ελαφρυντικών αποτελεί απόδειξη ότι το Δίκαιο σέβεται ορισμένες πτυχές της προσωπικότητας και της δράσης του κατηγορουμένου και η ποινή που θα επιβληθεί θα είναι ανάλογη της πράξης ύστερα από ενδελεχή εξέταση όλων των γεγονότων και χαρακτηριστικών της πράξης που τέλεσε, γεγονός που απαιτεί και η συνταγματική αρχή της αναλογικότητας (αρ. 25 Σ). Δεν είναι τυχαία επίσης ούτε και η κατεύθυνση των ευρωπαϊκών ποινικών κωδίκων σε μια ευνοϊκή μεταχείριση του κατηγορουμένου ( βλ. αρχή: Nullum crimen nulla poena sine praevia lege, περί αναδρομικής εφαρμογής της ευνοϊκότερης ρύθμισης). Αλλά ούτε τυχαία είναι τα σχετικά άρθρα της ΕΣΔΑ και του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα για τη μεταχείριση κάθε ανθρώπου.
Δυστυχώς ή ευτυχώς η κατεύθυνση του διεθνούς και ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου αποκλείει την εφαρμογή σκληρών λύσεων που θα έχουν χαρακτήρα ποινής (λ.χ. θανατική ποινή, βασανιστήρια, αφαίρεση άδειας, αφαίρεση δικαιώματος αποφυλάκισης κ.α.). Όσοι προτείνουν τέτοιες λύσεις μέσα στην εύλογη οδύνη και την τραγικότητα ανατριχιαστικών αποκαλύψεων είναι ωφέλιμο να γνωρίζουν πως υπάρχουν θεμελιώδεις αρχές καθώς και σχετική νομολογία στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, δηλαδή ένα ευρωπαϊκό νομικό κεκτημένο που η Ελλάδα αν το παραβεί θα βρεθεί αντιμέτωπη με υπέρογκες αποζημιώσεις αλλά και πολιτική κριτική στο εξωτερικό.
Ο νόμος και μάλιστα ο ποινικός νόμος είναι για το κράτος το σημαντικότερο “όπλο” του, η κάθειρξη ιστορικά αντικατέστησε άλλες βίαιες μεθόδους που εφαρμόζονταν κατά τον μεσαίωνα ακόμη και για ένα απλό φορολογικό χρέος όταν το Κράτος δρούσε μοναρχικά και δεν υπήρχε “άτομο”. Ειδικότερα, το ποινικό δίκαιο “βλέπει” μια κοινωνική συμπεριφορά και να την ρυθμίζει. Και πράγματι είναι ορθό το επιχείρημα ότι όταν ένα κοινωνικό φαινόμενο που αναπτύσσεται με μια δυναμική και το σύνολο της κοινωνίας ζητάει σκληρότερη αντιμετώπιση του, τότε ο νομοθέτης οφείλει να το ρυθμίσει. Ωστόσο, ορισμένες συμπεριφορές σε ένα δεδομένο νομικό ευρωπαϊκό πλαίσιο μόνο κοινωνιολογικά και σε επίπεδο εθνικής πολιτικής αντιμετωπίζονται. Ίσως και πιο αποτελεσματικά. Στην περίπτωση των βιαστών η πρόταση για ένα αρχείο, μια βάση δεδομένων όπου θα καταγράφονται τα προσωπικά δεδομένα ( π.χ. σε ποια περιοχή μένουν, την ποινική τους πορεία, τους όρους αποφυλάκισης κ.α.) με στόχο την γνώση των πολιτών για την δέουσα κοινωνική προσοχή που πρέπει να δείχνουν σε έναν τέτοιο άνθρωπο θα βοηθήσει στην πρόληψη και στην αυτο – ρύθμιση του ζητήματος από τους ίδιους τους πολίτες χωρίς να χρειαστεί να επαναφέρουμε πρακτικές του παρελθόντος που θα μας φέρουν σε δυσμενή ευρωπαϊκή θέση.
Κανένας λόγος και καμιά ρύθμιση δεν μπορεί να απαλύνει το πόνο των κοντινών προσώπων των θυμάτων. Είναι ενθαρρυντικό να υπάρξει μια κοινή πρωτοβουλία να υιοθετηθούν προτάσεις σύγχρονες και καινοτόμες που θα περιορίσουν το πρόβλημα και θα μας φέρουν πιο κοντά σε πρότυπο ευρωπαϊκού κράτους δικαίου αποτελεσματικού και πρακτικού.
Προφίλ
