Μητέρα Τερέζα: η σκοτεινή αλήθεια πίσω από το “άγιο” προσωπείο

Μοιραστέιτε το!

Μητέρα Τερέζα: στο άκουσμα αυτού του ονόματος φέρνει κανείς στο μυαλό του μία παρουσία μητρική και άγια, γεμάτη αγάπη και συμπόνια για τον πλησίον. Και πράγματι, για πολλά χρόνια όλοι πίστευαν ότι η φιλάνθρωπη και καλοσυνάτη Μητέρα Τερέζα ήταν μία άγια γυναίκα, με αγαθές προθέσεις, που πρόσφερε τις υπηρεσίες της στους φτωχούς και τους αδύναμους αυτού του κόσμου. Τα δυτικά Μ.Μ.Ε. φρόντισαν να την θεοποιήσουν από πολύ νωρίς, αποκαλώντας την “Αγία των φτωχών”. Η αλήθεια, ωστόσο, για τη Μητέρα Τερέζα απέχει πολύ από τη βιτρίνα και το προσωπείο που έβλεπαν όλοι η που ήθελαν να βλέπουν…

Ποια, όμως, είναι -ή τουλάχιστον φαινόταν να είναι-η Μητέρα Τερέζα;

Πρόκειται για την αλβανικής καταγωγής, καθολική μοναχή και ιδρύτρια του τάγματος «Ιεραπόστολοι της Φιλανθρωπίας», που ανέπτυξε πολυετή ανθρωπιστική δράση και ιεραποστολικό έργο, ειδικότερα στην Ινδία. Η επονομαζόμενη “Μητέρα Τερέζα”, ή αλλιώς “η Αγία Τερέζα της Καλκούτας” γεννήθηκε το 1910 ως Ανιέζ Γκόντζε Μποζάντζιου στα Σκόπια της τότε Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η καταγωγή της, ωστόσο, είναι από τη Σκόδρα της Αλβανίας. Το 1929, μεταβαίνει στο Νταρτζίλινγκ της Ινδίας, όπου δύο χρόνια αργότερα ορκίζεται μοναχή. Το 1937, ξεκίνησε να εργάζεται ως δασκάλα στην Καλκούτα, ενώ το 1950, το Βατικανό της δίνει και επίσημα την άδεια να ξεκινήσει το ιεραποστολικό της έργο υπό την αιγίδα του. Δύο χρόνια αργότερα, η Μητέρα Τερέζα ιδρύει στην Καλκούτα ένα πρόχειρο νοσοκομείο σε έναν παλαιό Ινδουιστικό ναό, το οποίο χρησιμοποιείται για την παροχή περίθαλψης και ίασης. Επιπλέον, το 1955, εγκαινιάζει το πρώτο ορφανοτροφείο στην Καλκούτα και εν συνεχεία, ανοίγει πολλά ακόμα στην Ινδία, την Αυστρία, τη Ρώμη και την Τανζανία.

Το Δεκέμβριο του ’79, η “Αγία των φτωχών” κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης «σε αναγνώριση της βοήθειας που προσέφερε στους δυστυχισμένους ανθρώπους, τα παιδιά και τους πρόσφυγες, για τους οποίους εργάστηκε ανιδιοτελώς τόσο πολλά χρόνια». Είναι γνωστά τα ταξίδια της σε ολόκληρη την υφήλιο, με σκοπό να προσφέρει βοήθεια σε αρρώστους και φτωχούς. Ορισμένα από τα πιο σημαντικά ιεραποστολικά της ταξίδια ήταν αυτό στην Αιθιοπία, όπου παρείχε βοήθεια στους πεινασμένους, στο Τσερνομπίλ (1986), μετά την πυρηνική έκρηξη και στην Αρμενία, το 1988, για προσφορά στα θύματα του μεγάλου σεισμού. Το 1983, επισκεπτόμενη τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’, βρίσκεται αντιμέτωπη με μία καρδιακή προσβολή και έκτοτε κυκλοφορούσε με βηματοδότη. Η Μητέρα Τερέζα πεθαίνει το 1997, στην Καλκούτα της Ινδίας, σε ηλικία 87 ετών.

Τη διαδικασία της αγιοποίησή της, μετά τον θάνατό της, ανέλαβε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ και τελικά, στις 19 Οκτωβρίου 2003, οσιοποιήθηκε, φτάνοντας το τρίτο από τα τέσσερα στάδια της διαδικασίας αγιοποίησης. Στις 4 Σεπτεμβρίου 2016, ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες αυτές με μία σεμνή τελετή στο Βατικανό, όπου η Μητέρα Τερέζα κηρύχθηκε και επισήμως από τον Πάπα Φραγκίσκο, Αγία της Καθολικής Εκκλησίας.

Τα σκάνδαλα γύρω από το πρόσωπο της “Αγίας των φτωχών”

Η Μητέρα Τερέζα κατηγορήθηκε για σκάνδαλα και θρησκευτικό φανατισμό από τον δημοσιογράφο, αρθρογράφο και συγγραφέα, Christopher Hitchens, ο οποίος μέσω της κριτικής που ασκούσε στο πρόσωπό της, την ενοχοποίησε ότι «ενδιαφερόταν λιγότερο να βοηθήσει τους φτωχούς και περισσότερο να τους χρησιμοποιήσει σαν μία αστείρευτη πηγή εξαθλίωσης, με την οποία τροφοδοτούσε την διάδοση των φονταμενταλιστικών ρωμαιοκαθολικών πιστεύω της». Η κριτική του Hitchens λάμβανε χώρα μέσα από σειρά δημοσιευμένων άρθρων (“Mommie Dearest-The pope beatifies Mother Teresa, a fanatic, a fundamentalist, and a fraud, του Christopher Hitchens, 20.10.2003), ντοκιμαντέρ (“Hell’s angel”, του Christopher Hitchens, 08.11.1994) και του δημοφιλούς βιβλίου του “Μητέρα Τερέζα: Θεωρία και πράξη” (1995). Σύμφωνα με το βιβλίο του Hitchens, η Αγία της Καλκούτας ενστερνιζόταν ακραίες απόψεις, όπως ότι «ο ανθρώπινος πόνος είναι δώρο Θεού», «το AIDS είναι μια δίκαιη τιμωρία για την ανάρμοστη ερωτική συμπεριφορά» και άλλα, δηλώσεις που προκαλούν μέχρι και σήμερα. Ο Hitchens καταδικάσει επίσης τη θερμή επιδοκιμασία της στην ιδέα της διαρκούς αυτομαστίγωσης.

Ο δημοφιλής δημοσιογράφος και κριτικός, την κατηγορεί, για τη δήθεν πολιτική ουδετερότητά της, την οποία η ίδια της διακήρυττε, ενώ ουκ ολίγες φορές συναναστρεφόταν με στυγνούς δικτάτορες, όπως ο Francois Duvalier της Αϊτής και ο Enver Halil Hoxha της Αλβανίας, αλλά και απατεώνες, όπως ο Charles Keating, κερδίζοντας εκατομμύρια αφορολόγητα δολάρια, τη στιγμή που οι τρόφιμοι κλινικής της στην Καλκούτα εξακολουθούσαν να ζουν σε άθλιες συνθήκες και να δέχονται ανεπαρκή ιατρική φροντίδα (πηγή: Τσάβαλος Κωνσταντίνος, 17.10.2014, Μητέρα Τερέζα: η Αγία της Αγάπης ή η Αγία της Απάτης). Ο Hitchens, μάλιστα, αναφέρει ότι μετά τη σύλληψη του απατεώνα τραπεζίτη Keating, η Μητέρα Τερέζα έστειλε επιστολή στο δικαστή της υπόθεσής του, Λανς Ιτο, αιτούμενη επιείκεια για τον Keating, διότι «υπήρξε πάντοτε ευγενικός και γενναιόδωρος με τους φτωχούς του Θεού».

Το 2013, οι Σερζ Λεριβέ και Ζενεβιέβ Σενάρ του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ και η Κάρολ Σενεσάλ του Πανεπιστημίου της Οττάβα δημοσίευσαν έρευνά τους, όπου εξέτασαν λεπτομερώς τα όσα είχαν δημοσιευτεί εναντίον της Μ. Τερέζας. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, που δημοσιεύτηκε στο γαλλόφωνο επιστημονικό θρησκειολογικό περιοδικό «Studies in Religion/Sciences», τα γεγονότα που έλαβαν χώρα, όχι απλά δεν δικαίωναν την καθαγιασμένη εικόνα της Μητέρας Τερέζας, αλλά υποστήριζαν τις κατηγορίες του Hitchens, σημειώνοντας ότι η αγιοποίηση του προσώπου της ήταν αποτέλεσμα της υπερβολικής προβολής της από τα Μ.Μ.Ε. Επιπλέον, η Αγία των φτωχών φαίνεται να αντιμετωπίζει και κατηγορίες για ζητήματα οικονομικής διαχείρισης, καθώς και για τις πραγματικές υπηρεσίες φροντίδας που παρείχαν τα ιδρύματά της (ανεπαρκή τροφή και καθόλου παυσίπονα).

Είναι, επομένως, απορίας άξιο, το πώς είναι δυνατόν να μην υπάρχει η απαιτούμενη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και το 1/3 των ανθρώπων στα ιδρύματα να πεθαίνουν, από τη στιγμή που οι δωρεές στα ταμεία της φιλάνθρωπης Τερέζας μετριούνται σε εκατομμύρια δολάρια. Ο Λαριβέ, στην έρευνά του, αναφέρει ότι πολλά τα χρήματα των δωρεών στα ταμεία των ιδρυμάτων της φαίνεται να έχουν μυστηριωδώς εξαφανιστεί σε «κρυφούς» τραπεζικούς λογαριασμούς, τους οποίους όπως φαίνεται, η ίδια η μοναχή διαχειριζόταν.

Η Guardian σε δημοσίευμά της αναφέρει ότι ινδουιστές εθνικιστές υποστηρίζουν ότι η Μητέρα Τερέζα ήταν μία στεγνή προσηλυτίστρια και την χαρακτηρίζουν “θεριστή ψυχών”, αφού η ίδια και οι ακόλουθοί της βάπτιζαν κρυφά τους ετοιμοθάνατους -που οι αυτοί οδηγούσαν στο θάνατο- χωρίς να το γνωρίζουν. Ο γιατρός Aroup Chatterjee, με καταγωγή από την Καλκούτα, αποτελεί έναν από τους πιο σκληρούς επικριτές της Αγίας των φτωχών, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι “πολλοί απατεώνες αγιοποιήθηκαν από την Καθολική εκκλησία. Αυτό που με απασχολεί ιδιαίτερα είναι ότι ο κόσμος κάνει ντόρο για ένα μεσαιωνικό πλάσμα του σκότους, μια κίβδηλη φιγούρα, όπως η Μητέρα Τερέζα. Φυσικά, για αυτό τη μεγαλύτερη ευθύνη φέρουν τα Μ.Μ.Ε.”

Σύμφωνα με το βιβλίο του Chatterjee, “Mother Teresa: The Final Verdict” (2003), το οποίο βασίζεται στις μαρτυρίες πολλών ανθρώπων που εργάστηκαν στο τάγμα «Ιεραπόστολοι της Φιλανθρωπίας», η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που παρείχαν στους αρρώστους και τους φτωχούς ήταν αμελητέα. Επαναχρησιμοποιούμενες σύριγγες μη αποστειρωμένες, ελάχιστες ή ανύπαρκτες ποσότητες παυσίπονων και ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης. Και ενώ όλα αυτά συνέβαιναν, η Μητέρα Τερέζα ξόδευε τον περισσότερο χρόνο της ταξιδεύοντας ανά τον κόσμο με ιδιωτικό αεροπλάνο για να συναντά πολιτικούς αρχηγούς…

Σκάνδαλα & τραγωδίες

Οι περίεργες και μυστικές δράσεις της Αγίας των φτωχών δεν τελειώνουν εδώ. Η ίδια κατηγορείται για ύποπτες σχέσεις με μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, με αποκορύφωμα την τραγωδία της Μποπάλ. 3 Δεκεμβρίου του 1984, διέρρευσαν από ένα εργοστάσιο φυτοφαρμάκων στην περιοχή πάνω από 40 τόνοι ισοκυανικού μεθυλίου, ενός χημικού εκατοντάδες φορές τοξικότερου από το υδροκυάνιο. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσουν τη ζωή τους 15.000 με 25.000 άνθρωποι, ενώ καταγράφονται 554.895 περιπτώσεις ανθρώπων που έλαβαν αποζημίωση λόγω αναπηρίας. Οι Ινδοί αντέδρασαν και διαμαρτυρήθηκαν έντονα, απαιτώντας απόδοση ευθυνών για την τραγωδία αυτή, στην οποία εμπλεκόταν η γνωστή πολυεθνική Union Carbide. Όμως, η Μητέρα Τερέζα έκανε και πάλι το “θαύμα” της. Ζήτησε από το λαό να “συγχωρέσει την πολυεθνική”, υπεύθυνη για ένα από τα μεγαλύτερα εργατικά δυστυχήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας και έτσι δεν αποδόθηκαν ποτέ ευθύνες.

Αμφιβολίες υπήρχαν και όσον αφορά τα θαύματα της Αγίας των φτωχών, τα οποία ναι μεν αναγνωρίστηκαν από το Βατικανό, από την άλλη, όμως, ένα πέπλο μυστηρίου ακόμα πλανιέται στον αέρα (Ινδία-η περίπτωση της Μόνικα Μπέσρα).

Η fast-track αγιοποίηση της Μητέρας Τερέζας από το Βατικανό σε συνδυασμό με ένα μείγμα μάρκετινγκ και δημοσίων σχέσεων που τα Μ.Μ.Ε. αν μη τι άλλο μόνο πρόθυμα ήταν να αναδείξουν, προκαλεί ερωτήματα και αντιδράσεις, αν αναλογιστεί κανείς το πόσο χρονοβόρες είναι οι διαδικασίες αγιοποίησης κάποιου. Πολλοί θεωρούν ότι η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα της Αγίας των φτωχών, καθώς και η εμπλοκή της σε κάθε είδους σκάνδαλα, χρήζουν έρευνας από το Βατικανό, κάτι που ποτέ δεν έγινε, παρά τις κατηγορίες που απαγγέλλονται εις βάρος της. Είναι τελικά απλώς μία φενάκη αυτή η εικόνα αγιότητας και καλοσύνης που έπλασαν τα Μ.Μ.Ε. για χάρη της;

Ακολουθεί το ντοκιματέρ του Hitchens, “Mother Teresa: Hell’s Angel” (1995)

Πηγές