Δεν είναι ευχάριστο τις περισσότερες φορές, αλλά η αλήθεια πρέπει να λέγεται. Στις 3 – 4 Οκτωβρίου διοργάνωσε ο Κύκλος Ιδεών στο ξενοδοχείο Divani Caravel το ετήσιο μεγάλο συνέδριο, Η Ελλάδα Μετά με τίτλο: εθνική στρατηγική και διεθνής περιδίνηση. Στα 17 πάνελ αναπτύχθηκε ο διάλογος για το «που βρισκόμαστε και που πάμε». Τα συμπεράσματα δεν είναι καλά. Η Ελλάδα μέχρι σήμερα αδυνατεί να ακολουθήσει την ευρωπαϊκή τροχιά. Παρά τα μικρά βήματα που μπορούμε να τα θεωρούμε εσωτερικά «μεγάλες νίκες» όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους, υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στη πολιτική ζωή, τους νόμους και την παιδεία.
Τα «διαμάντια» των ελληνικών ΑΕΙ δεν παύουν να φεύγουν έξω. Το brain gain δεν προχωράει τόσο γρήγορα. Η Ελλάδα «μυκονοποιείται» και μετατρέπεται σε μια χώρα διακοπών σε σημείο που τα δικά της παιδιά θα έρχονται να πληρώνουν ακριβά το ίδιο τους το σπίτι. Πολιτιστικοί θεσμοί θα εκλείπουν αφού ήδη το επίπεδο της εκπαίδευσης συντελεί σε αυτό, αφήνοντας στα παιδιά μια μεγάλη αντίφαση: εκπαιδευόμαστε σε κείμενα αλλά το χρήμα και η δύναμη είναι στις εικόνες. Δυστυχώς τείνουμε να μοιάσουμε πιο πολύ σε μια μικρή Αμερική θέλοντας να φτιάξουμε το δικό μας – παρόλο που είναι παρωχημένο σαν σύλληψη – American dream αλλά το διεθνές οικονομικό σύστημα και η γεωγραφική μας θέση δεν θα μας αφήσουν. Και αυτό γιατί οι κρίσεις δεν σταματάνε: οικονομική – πανδημική – ελληνοτουρκική – ενεργειακή και να μην αναφέρω την πολιτική αστάθεια με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το επενδυτικό κλίμα και την νομοπαραγωγική διαδικασία.
Με λίγα λόγια όλα αυτά τα ζητήματα δεν ήρθε ακόμη η στιγμή που οι πολιτικοί θα τα αντιμετωπίσουν κατάματα. Περισσότερο από ποτέ το τελικό συμπέρασμα στο οποίο ίσως μπορούμε εύκολα να καταλήξουμε παρακολουθώντας τις εργασίες του συνεδρίου είναι, ότι η πολιτική ζωή της Ελλάδας συνεχίζει να είναι αναληθής, λειτουργεί ακόμα με ολιγαρχική λογική, λειτουργεί με χαμηλό επίπεδο κοινοβουλευτικής ευγένειας και κυρίως είναι άτολμη. Δεν υπάρχει εκείνη η κυβέρνηση που θα πάρει ένα ένα τα προβλήματα θα τα λύσει με το Λαό μαζί και θα προβεί σε ριζοσπαστικές μεταβολές. Ίσως οι Έλληνες δεν αγαπάνε πλέον την αλλαγή. Δεν το πιστεύω τουλάχιστον για τους νέους όπως δείχνουν οι αντιδράσεις τους και η παρουσία τους. Η αλλαγή στο μεγάλα θέματα προϋποθέτει την ευθύνη. Είμαστε έτοιμοι να αφήσουμε σύνδρομα – ενοχές και να κάνουμε τόσες υποχωρήσεις ώστε να σώσουμε κάποιες γενιές από την αβεβαιότητα της Ελλάδας του 2050;